تاثیر شارژر بر عملکرد باتری گوشی + نکات مهم در استفاده صحیح از شارژ

امروزه گوشی‌های هوشمند به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی ما تبدیل شده‌اند. ما دائماً از آن‌ها برای کارهای روزمره خود مانند برقراری ارتباط، سرگرمی، کار و موارد دیگر استفاده می‌کنیم. با این حال، یکی از نگرانی‌های همیشگی کاربران، طول عمر و عملکرد باتری گوشی است. ممکن است بارها شنیده باشیم که عوامل زیادی می‌توانند بر سلامت باتری تأثیر بگذارند، از جمله عادات شارژ، دما و نوع شارژی که استفاده می‌کنیم. اما آیا واقعاً شارژر می‌تواند بر عمر باتری گوشی ما تأثیر بگذارد؟

به ‌طور خلاصه، پاسخ به این سوال این است که نوع شارژری که استفاده می‌کنید می‌تواند بر عمر باتری گوشی شما تأثیر بگذارد، اما این معمولاً به دلیل استفاده از یک شارژر تقلبی یا فیک است که ولتاژ صحیح را به گوشی شما نمی‌رساند و می‌تواند به دستگاه شما آسیب‌های بسیاری وارد کند.

اگرچه شارژرهای جایگزین زیادی در بازار وجود دارند که شاید برای استفاده کوتاه‌مدت بد نباشند، اما ممکن است در درازمدت برای عمر باتری گوشی شما مشکلاتی ایجاد کنند، به همین دلیل است که احتیاط و آگاهی از نوع برندی که از آن خرید می‌کنید مهم است. مطمئناً نیازی نیست برای خرید یک شارژر گران قیمت و اصلی عجله کنید، اما برای عمر باتری گوشی شما بهتر است با خرید از یک شرکت معتبر که محصولات دارای گواهی را می‌فروشد، از هرگونه مشکلی در آینده جلوگیری کنید.

نگاهی به درون باتری گوشی‌های موبایل

برای درک تأثیر شارژر بر باتری، ابتدا باید در مورد نحوه عملکرد باتری‌های لیتیوم یونی (Li-ion) که در اکثر گوشی‌های هوشمند امروزی استفاده می‌شوند، کمی صحبت کنیم. این باتری‌ها از مجموعه‌ای از سلول‌های الکتروشیمیایی تشکیل شده‌اند که هنگام شارژ، یون‌های لیتیوم بین الکترودها (آند و کاتد) حرکت می‌کنند و انرژی الکتریکی ایجاد می‌شود.

در طول فرآیند شارژ، جریان الکتریکی وارد باتری شده و یون‌های لیتیوم را به سمت الکترود منفی (آند) هدایت می‌کند. این یون‌ها در ساختار آند جای می گیرند. همزمان، یون‌های لیتیوم موجود در الکترود مثبت (کاتد) آزاد می‌شوند و در الکترولیت (مایع رسانا) حرکت می کنند. این حرکت یون‌ها باعث ایجاد جریان الکتریکی می‌شود که گوشی شما را تغذیه می‌کند.

هنگامی که باتری دشارژ می‌شود، فرآیند برعکس می‌شود. یون‌های لیتیوم از آند خارج شده و به سمت کاتد حرکت می‌کنند و در آنجا با مواد شیمیایی موجود در کاتد ترکیب می‌شوند. این فرآیند جریان الکتریکی ایجاد می‌کند که باعث کارکرد گوشی شما می‌شود.

انواع شارژرها

چندین نوع شارژر برای گوشی‌های هوشمند وجود دارد. رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• شارژرهای دیواری (Wall Chargers): این نوع شارژرها مستقیماً به پریز برق وصل می‌شوند و از طریق کابل USB به گوشی شما متصل می‌شوند. شارژرهای دیواری معمولی معمولاً خروجی 5 ولت و 1 آمپر دارند.
• شارژرهای سریع (Fast Chargers): این نوع شارژرها با استفاده از فناوری‌های خاص، باتری گوشی شما را با سرعت بیشتری نسبت به شارژرهای معمولی شارژ می‌کنند. خروجی آن‌ها معمولاً بالاتر از شارژرهای دیواری معمولی است، به‌عنوان مثال 9 ولت و 2 آمپر.
• شارژرهای بی‌سیم (Wireless Chargers): این نوع شارژرها به‌صورت القایی عمل می‌کنند و برای شارژ گوشی نیازی به اتصال فیزیکی ندارند. شما به‌سادگی گوشی خود را روی پد شارژر بی‌سیم قرار می‌دهید و فرآیند شارژ آغاز می‌شود.
• پاوربانک‌ها (Power Banks): این دستگاه‌ها باتری‌های قابل حمل هستند که می‌توانید از آن‌ها برای شارژ گوشی خود در هر مکانی استفاده کنید. آن‌ها معمولاً دارای چندین پورت خروجی USB هستند که امکان شارژ هم‌زمان چند دستگاه را فراهم می‌کنند.

چگونه شارژرها می‌توانند بر عمر باتری گوشی شما تأثیر بگذارند؟

حال که درک بهتری از نحوه عملکرد باتری‌های لیتیوم یونی پیدا کرده‌ایم، می‌توانیم به نقش شارژر در سلامت باتری بپردازیم. در حالت ایده‌آل، شارژر با تأمین جریان و ولتاژ مناسب به باتری، آن را به‌طور ایمن و کارآمد شارژ می‌کند. این مقادیر توسط سازنده گوشی برای اطمینان از حداکثر طول عمر باتری تعیین می‌شوند. با این حال، چند عامل وجود دارد که می‌تواند بر نحوه تأثیر شارژر بر باتری تأثیر بگذارد:

شارژرهای اصلی و غیر اصلی

استفاده از شارژر اصلی که همراه با گوشی شما ارائه می‌شود، بهترین راه برای اطمینان از ایمن بودن و سازگاری کامل با باتری گوشی شما است. شارژرهای اصلی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که ولتاژ و جریان صحیح را برای باتری گوشی شما تأمین کنند و از شارژ بیش از حد یا نوسانات جریان که می‌تواند به باتری آسیب برساند، جلوگیری کنند.

از طرف دیگر، استفاده از شارژرهای غیر اصلی، به‌ویژه شارژرهای ارزان‌قیمت و بی‌کیفیت، می‌تواند خطرات جدی برای باتری گوشی شما داشته باشد. این شارژرها ممکن است خروجی ولتاژ یا جریان نادرستی داشته باشند که منجر به شارژ بیش از حد، نوسانات جریان یا حتی انفجار باتری شود. این امر نه‌نها به باتری شما آسیب می‌زند، بلکه می‌تواند باعث گرم شدن بیش از حد گوشی و سایر مشکلات ایمنی شود.

شارژرهای سریع یا فست شارژ

فناوری شارژ سریع در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده است و به کاربران امکان می‌دهد گوشی‌های خود را در مدت زمان کوتاهی شارژ کنند. با این حال، این فناوری با افزایش جریان و ولتاژ واردشده به باتری، فرآیند شارژ را تسریع می‌کند. این افزایش جریان و ولتاژ در صورت عدم مدیریت صحیح می‌تواند به باتری فشار وارد کند و باعث کاهش عمر آن در طول زمان شود.

با این حال، جای نگرانی نیست! اکثر شرکت‌های تولیدکننده گوشی‌های هوشمند از فناوری‌های مدیریت حرارت و شارژ هوشمند در شارژرهای سریع خود استفاده می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که باتری در حین شارژ سریع در دمای ایمن باقی می‌ماند و از آسیب دیدن آن جلوگیری شود. بنابراین، استفاده از شارژر سریع اصلی گوشی شما به‌طور کلی ایمن است و بعید است که تأثیر قابل توجهی بر عمر باتری شما داشته باشد.

شارژ بی‌سیم

شارژ بی‌سیم روشی راحت برای شارژ گوشی شما بدون نیاز به اتصال فیزیکی است. با این حال، این فناوری نیز می‌تواند تأثیر کمی بر عمر باتری داشته باشد. دلیل این امر آن است که فرآیند انتقال انرژی بی‌سیم نسبت به شارژ با سیم کارآمدی کمتری دارد و منجر به اتلاف گرما می‌شود. این گرما می‌تواند بر سلامت باتری در طول زمان تأثیر بگذارد.

هشدار: اگرچه کاهش عمر باتری ناشی از شارژ بی‌سیم نسبتاً ناچیز است، اما همچنان توصیه می‌شود در صورت امکان از شارژ با سیم برای به حداکثر رساندن عمر باتری استفاده کنید. به‌خصوص اگر نگران سلامت باتری گوشی خود هستید و می‌خواهید طول عمر آن را افزایش دهید.

نکات مهم استفاده صحیح از شارژر برای افزایش عمر باتری گوشی

همان‌طور که در بخش‌های قبلی این مقاله به‌طور مفصل شرح داده شد، نوع شارژری که استفاده می‌کنید و نحوه استفاده از آن می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر عمر باتری گوشی شما داشته باشد. در اینجا به برخی از نکات مهم استفاده صحیح از شارژر برای افزایش عمر باتری گوشی اشاره می‌کنیم:

۱. از شارژر اصلی یا شارژر باکیفیت استفاده کنید

همان‌طور که قبلا ذکر شد، همیشه توصیه می‌شود از شارژر اصلی که همراه با گوشی شما ارائه می‌شود استفاده کنید. این شارژرها برای تأمین ایمن ولتاژ و جریان صحیح به باتری گوشی شما طراحی شده‌اند. با این حال، در صورت گم شدن یا عدم دسترسی به شارژر اصلی، چند نکته مهم در هنگام انتخاب شارژر جایگزین وجود دارد:

• گواهینامه‌های ایمنی: به دنبال شارژرهایی باشید که دارای گواهینامه‌های ایمنی معتبر مانند UL (Underwriters Laboratories) یا CE (Conformité Européenne) باشند. این گواهینامه‌ها تضمین می‌کنند که شارژر از استانداردهای ایمنی لازم برخوردار است.
• مشخصات خروجی: اطمینان حاصل کنید که شارژر جایگزین دارای مشخصات خروجی ولتاژ و جریان مشابه با شارژر اصلی گوشی شما باشد. استفاده از شارژری با ولتاژ یا جریان بالاتر می‌تواند به باتری گوشی شما آسیب برساند.
• برند معتبر: انتخاب شارژر از یک برند معتبر که سابقه‌ای در تولید محصولات باکیفیت دارد، بسیار مهم است. از خرید شارژرهای ارزان‌قیمت و بی‌کیفیت که فاقد گواهینامه‌های ایمنی هستند، خودداری کنید.

۲. در اولین شارژ کامل شارژ کنید، اما نه همیشه!

این باور غلطی است که باتری‌های لیتیوم یونی امروزی نیاز به «حافظه اولیه» دارند و برای عملکرد صحیح، باید در اولین بار به‌طور کامل شارژ شوند. در واقع، شارژ کامل مکرر می‌تواند بر طول عمر باتری تأثیر منفی بگذارد. توصیه می‌شود در اولین باری که گوشی خود را شارژ می‌کنید، آن را تا 100% شارژ کنید. با این حال، این کار را به یک عادت همیشگی تبدیل نکنید. همان‌طور که در ادامه توضیح خواهیم داد، بهتر است سطح شارژ باتری را تا حد امکان بین 20 تا 80 درصد نگه دارید.

۳. اجازه ندهید باتری به‌طور کامل خالی شود و همچنین شارژ کامل هم انجام ندهید

همان‌طور که اشاره کردیم، چرخه‌های شارژ کم‌عمق (shallow charge cycles) برای سلامت باتری، مفیدتر از چرخه‌های شارژ عمیق (deep charge cycles) هستند. یک چرخه شارژ کم‌عمق شامل شارژ کردن باتری تا حدی (مثلاً بین 20 تا 80 درصد) و سپس استفاده از آن تا زمانی که به سطح شارژ پایین‌تری برسد، در نظر گرفته می‌شود. در مقابل، یک چرخه شارژ عمیق شامل خالی شدن کامل باتری و سپس شارژ مجدد آن تا 100% است.

اجازه دادن به خالی شدن کامل باتری می‌تواند فشار زیادی به آن وارد کند و طول عمر آن را کاهش دهد. به همین ترتیب، شارژ مکرر باتری تا 100% نیز می‌تواند مضر باشد. بنابراین، سعی کنید سطح شارژ باتری گوشی خود را تا حد امکان بین 20 تا 80 درصد نگه دارید. بسیاری از گوشی‌های هوشمند مدرن دارای ویژگی‌هایی هستند که به شما امکان می‌دهند سطح شارژ باتری را در این محدوده تنظیم کنید.

۴. از شارژ سریع به‌طور مرتب استفاده نکنید

فناوری شارژ سریع با افزایش جریان و ولتاژ واردشده به باتری، فرآیند شارژ را تسریع می‌کند. این افزایش جریان و ولتاژ در صورت عدم مدیریت صحیح می‌تواند به باتری فشار وارد کند و باعث کاهش عمر آن در طول زمان شود.

با این حال، اکثر شرکت‌های تولیدکننده گوشی‌های هوشمند از فناوری‌های مدیریت حرارت و شارژ هوشمند در شارژرهای سریع خود استفاده می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که باتری در حین شارژ سریع در دمای ایمن باقی می‌ماند و از آسیب دیدن آن جلوگیری شود. بنابراین، استفاده از شارژر سریع اصلی گوشی شما به‌طور کلی ایمن است و بعید است که تأثیر قابل توجهی بر عمر باتری شما داشته باشد.

با این وجود، توصیه می‌شود برای به حداکثر رساندن عمر باتری، از شارژ سریع به‌طور مرتب استفاده نکنید. برای شارژهای شبانه که زمان کمتری اهمیت دارد، استفاده از شارژر معمولی گزینه‌ی بهتری است.

۵. شارژ کامل ماهیانه یک بار با ظرفیت حداکثر (اختیاری)

برخی از افراد توصیه می‌کنند که برای «کالیبراسیون» باتری گوشی، ماهیانه یک بار آن را به‌طور کامل شارژ کنید. با این حال، باتری‌های لیتیوم یونی نیازی به کالیبراسیون به روش سنتی ندارند. سیستم عامل گوشی شما به‌طور خودکار سطح شارژ باتری را مدیریت می‌کند. بنابراین، شارژ ماهیانه با ظرفیت حداکثر، یک اقدام کاملاً اختیاری است.

۶. شارژ گوشی در طول شب با رعایت نکات آن

یکی از باورهای غلط رایج این است که وصل نگه داشتن گوشی به شارژر در تمام شب می‌تواند به باتری آسیب برساند. این باور ناشی از فناوری باتری‌های قدیمی‌تر است که در صورت شارژ بیش از حد، می‌توانستند دچار خرابی شوند. با این حال، شارژرهای گوشی‌های هوشمند امروزی دارای مدارهای محافظ داخلی هستند که به‌طور خودکار هنگامی که باتری کامل شارژ می‌شود جریان را قطع می‌کنند. بنابراین، از نظر فنی، مشکلی در وصل نگه داشتن گوشی به شارژر در تمام شب وجود ندارد.

با این حال، چند نکته‌ی کلیدی را باید در نظر داشته باشید:

• گرما دشمن باتری است: همان‌طور که قبلاً اشاره شد، گرما می‌تواند به باتری‌های لیتیوم یونی آسیب برساند. اگر گوشی شما در حین شارژ شدن بیش از حد گرم می‌شود، توصیه می‌شود آن را از شارژ جدا کنید. برخی از عوامل می‌توانند باعث گرم شدن بیش از حد گوشی در حین شارژ شوند، مانند استفاده از شارژر بی‌کیفیت، استفاده از گوشی در حین شارژ، یا قرار دادن گوشی روی سطوح نرم مانند بالش یا تشک.
• فرآیند شارژ قطره‌ای یا Trickle Charging: حتی زمانی که از گوشی خود استفاده نمی‌کنید، همچنان ممکن است برخی از برنامه‌ها در پس‌زمینه اجرا شوند و باتری را مصرف کنند. در نتیجه، ممکن است گوشی شما در حین شارژ شدن در تمام شب، نیاز به میزان کمی شارژ اضافی داشته باشد. این فرآیند شارژ قطره‌ای (trickle charging) می‌تواند در طول زمان بر سلامت باتری تأثیر بگذارد.

۷. تا حد امکان از استفاده از گوشی در حین شارژ خودداری کنید

استفاده از گوشی در حین شارژ می‌تواند باعث شود باتری بیش از حد داغ شود، به‌خصوص اگر گوشی شما در حال انجام کارهای پرمصرف مانند بازی یا پخش ویدیو باشد. همان‌طور که اشاره کردیم، گرما دشمن باتری است و می‌تواند عمر آن را کاهش دهد.

بنابراین، تا حد امکان از استفاده از گوشی در حین شارژ خودداری کنید. اگر نیاز به استفاده از گوشی دارید، سعی کنید کارهای سبک‌تری مانند وب‌گردی یا ارسال پیام انجام دهید. همچنین، اطمینان حاصل کنید که گوشی در حین استفاده در حال شارژ، بیش از حد داغ نمی‌شود.

۸. از پاوربانک‌های باکیفیت استفاده کنید

اگر از پاوربانک برای شارژ گوشی خود استفاده می‌کنید، حتما از یک پاوربانک باکیفیت از یک برند معتبر با استانداردهای بالا استفاده کنید. پاوربانک‌های ارزان‌قیمت و بی‌کیفیت می‌توانند به باتری گوشی شما آسیب برسانند.

نکته: در صورتی که به پریز برق دسترسی دارید و می‌توانید با استفاده از شارژر گوشی خود را شارژ نمایید، استفاده از پاور بانک توصیه نمی‌شود.

۹. نگهداری گوشی در دمای مناسب در طول شارژ

همان‌طور که بارها اشاره شد، گرما دشمن باتری‌های لیتیوم یونی است. قرار گرفتن گوشی در معرض دمای بالا می‌تواند باعث تسریع روند تخریب باتری و کاهش عمر کلی آن شود. برای به حداقل رساندن گرما هنگام شارژ و استفاده از گوشی، نکات زیر را رعایت کنید:

• از شارژ گوشی در محیط‌های بسیار گرم مانند داخل خودرو در روزهای آفتابی خودداری کنید.
• گوشی خود را هنگام شارژ روی سطوح نرم مانند بالش یا تشک در حین شارژ قرار ندهید، زیرا این کار می‌تواند مانع از دفع گرما شود.
• در صورت امکان، از قاب‌های گوشی با تهویه مناسب استفاده کنید.

جمع‌بندی

با رعایت نکات ذکرشده در این مقاله، می‌توانید عمر باتری گوشی هوشمند خود را به حداکثر برسانید و از تأثیر منفی شارژرها بر آن بکاهید. به خاطر داشته باشید که استفاده از شارژر اصلی یا شارژر باکیفیت، اجتناب از شارژ سریع مداوم، حفظ سطح شارژ باتری بین 20 تا 80 درصد، خنک نگه داشتن گوشی و بستن برنامه‌های پرمصرف، از جمله مهم‌ترین اقداماتی هستند که می‌توانید برای داشتن یک باتری سالم و بادوام انجام دهید.